GS-TSKH-NSND-KTS NGUYỄN THẾ BÁ

GS-NGND Nguyễn Thế Bá

17/12/2010 16:43  GMT+7

(BAVN Online) Gần 50 năm làm công việc giảng dạy, quản lý và xây dựng các đồ án quy hoạch đô thị, Giáo sư, Tiến sĩ Khoa học, Nhà giáo Nhân dân, Kiến trúc sư (GS - TSKH - NGND - KTS) Nguyễn Thế Bá đã để lại trong lòng nhiều thế hệ sinh viên ngành kiến trúc, các kiến trúc sư, các nhà quy hoạch đô thị Việt Nam hình ảnh về một người thầy, một nhà khoa học đáng kính đã có công đặt nền móng cho ngành quy hoạch đô thị Việt Nam...

Trong thực tế, ngành quy hoạch đô thị ở Việt Nam đã có nhiều thành tích đáng kể trong sự nghiệp xây dựng đất nước. Tuy vậy công tác quy hoạch đô thị ở Việt Nam vẫn còn nhiều khó khăn và thử thách. Nó đòi hỏi phải có tư duy mới với những quan điểm và kiến thức khoa học sáng suốt vì lợi ích lâu dài của sự phát triển bền vững, văn minh hiện đại của đô thị Việt Nam. Và đó cũng chính là những nghĩ suy và trăn trở luôn thường trực trong cõi lòng của GS Nguyễn Thế Bá.

GS – TSKH – NGND – KTS Nguyễn Thế Bá (7/2010).

GS Nguyễn Thế Bá (ngoài cùng, bên phải) tham gia phương án quy hoạch thị xã Đồng Hới (nay là Tp. Đồng Hới), tỉnh Quảng Bình.

GS Nguyễn Thế Bá tại hội thảo quy hoạch phát triển vùng kinh tế trọng điểm miền Trung Việt Nam.

GS Nguyễn Thế Bá đã tham gia chấm và hướng dẫn nhiều luận lán tiến sĩ khoa học cấp nhà nước.

GS Nguyễn Thế Bá trong chuyến nghiên cứu điền dã tại vùng nông thôn.

Năm 2009, GS Nguyễn Thế Bá được bầu làm Chủ tịch danh dự Hội Quy hoạch và Phát triển Đô thị Việt Nam.

Tiếp chúng tôi trong căn phòng bộn bề các bản thiết kế, các đồ án tốt nghiệp của sinh viên, GS Nguyễn Thế Bá bắt đầu câu chuyện về cái cơ duyên trở thành nhà quy hoạch đô thị của mình. Ông kể rằng, trong thời gian tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ, đơn vị ông được giao nhiệm vụ mở một con đường nối từ Lai Châu (Việt Nam) sang Trung Quốc, và chẳng hiểu sao lần ấy mọi người lại chọn ông làm đội trưởng đội kỹ thuật và trực tiếp thiết kế vẽ con đường này. Sau chiến thắng Điện Biên Phủ (1954), ông lại được cử đi học tại Ba Lan. Đến năm 1964 ông trở về nước với tấm bằng kiến trúc sư chuyên ngành quy hoạch đô thị đầu tiên của Việt Nam.
Trong lĩnh vực kiến trúc, các kiến trúc sư công trình thường chỉ chịu trách nhiệm thiết kế một công trình cụ thể. Trong khi đó, các kiến trúc sư quy hoạch lại phải đảm nhiệm một khối lượng và quy mô công việc rộng hơn, đó là phải tổ chức một không gian kiến trúc với nhiều công trình kiến trúc đơn lẻ khác. Bên cạnh đó, các kiến trúc sư quy hoạch ngoài chuyên môn chính còn đòi hỏi phải am hiểu nhiều lĩnh vực khác nhau như kinh tế, chính trị, xã hội, về hạ tầng cơ sở, giao thông... bởi đó chính là những yếu tố xương sống của quy hoạch đô thị. Với GS Nguyễn Thế Bá, những kiến thức ấy dường như đã được ông đúc kết, tích lũy một cách dày dặn qua bao nhiêu năm công tác của mình. Có lẽ vì thế mà trong con người ông, người ta dễ dàng nhận thấy một tư duy uyên bác của người làm khoa học, một tính cách rõ ràng, mạch lạc và cương trực, cứng rắn của người từng kinh qua công tác quản lý lâu năm.
Trong thời kỳ đất nước còn chiến tranh, ông đã tham gia thiết kế quy hoạch các khu vực biển tại Quảng Ninh, Hải Phòng. Bên cạnh đó, do yêu cầu về quy hoạch các vùng nông thôn để cung cấp lương thực cho chiến tranh, nên năm 1966–1967 ông đã dẫn đầu đoàn sinh viên ngành kiến trúc về ăn ngủ tại từng thôn xã ở miền Bắc để trực tiếp giảng dạy, nghiên cứu và làm việc ngay tại địa phương. Ông cho rằng, các nội dung bài giảng phải luôn gắn với thực tế, chính vì vậy việc sinh viên được đến tận nơi trên mỗi nông trường, công trường sẽ giúp cho họ có thêm nhiều kiến thức, nhất là kiến thức thực tế.

Trải qua 46 năm trong ngành, GS Nguyễn Thế Bá đã trực tiếp đào tạo được hơn 20 tiến sĩ và hàng trăm kiến trúc sư. Trong số đó có nhiều người đã trưởng thành và nắm giữ nhiều cương vị quan trọng trong các Bộ, ngành và có nhiều đóng góp thiết thực cho ngành kiến trúc Việt Nam nói chung và lĩnh vực quy hoạch đô thị nói riêng. Và đối với họ, GS Nguyễn Thế Bá mãi mãi là người thầy lớn và là niềm tự hào của ngành quy hoạch đô thị Việt Nam./.

GS - TSKH - NGND - KTS Nguyễn Thế Bá - Sinh ngày 12/12/1936 - Năm 1992: Nhận học vị Tiến sĩ Khoa học. - Năm 1996: Được Nhà nước phong học hàm Giáo sư. - Từ 1998 tới nay là Chủ tịch và Chủ tịch danh dự Hội Quy hoạch Phát triển Đô thị Việt Nam, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quy hoạch và Phát triển Đô thị Nông thôn. Một số công trình khoa học tiêu biểu: Đô thị học, quy hoạch và phát triển đô thị Việt Nam và thế giới; Đô thị hóa, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững các nước đang phát triển; Nhà ở và đơn vị ở đô thị hiện đại - xã hội học nhà ở; Thiết kế đô thị và tổ chức không gian kiến trúc đô thị nông thôn…